Het verhaal van Maasgouw bestaat uit een verzameling van belangrijke historische onderwerpen, personen, gebeurtenissen, objecten en archeologische vondsten. Samen vormen zij een canon van de geschiedenis van gemeente Maasgouw.

Verhaal 12: Heelzorg

Waar in Romeins Heel (Catualium) de zorg voor de doden centraal stond, staat sinds de 19e eeuw juist de zorg voor de levenden centraal in Heel. 

De geschiedenis van de zorginstellingen in Heel begon met Heerlenaar Peter Joseph Savelberg (1827 – 1907), die in de jaren ’70 van de 19e eeuw de congregaties van de Broeders van de Heilige Joseph en van de Kleine Zusters van de Heilige Joseph oprichtte. Beide congregaties richtten zich op jeugdzorg, kinderopvoeding en onderwijs en op de verzorging van bejaarden. 

Heelzorg
Peter Joseph Savelberg (foto: John Smeets)

Kort na 1900 werd besloten om in de kern van Heel een nieuw klooster te bouwen: Sint Joseph. De mannen en vrouwen werden gescheiden: de broeders en mannen gingen naar Sint-Joseph, de kleine zusters en vrouwen bleven in kasteel Heel, dat werd omgedoopt tot Sint-Anna. De kleine zusters hadden in het centrum van Heel ook nog een dorpsschool en weeshuis. 

In de tweede helft van de vorige eeuw ging Sint-Joseph verder onder de vlag van de stichting Daelzicht om aan de nieuwe eisen en schaaluitbreiding op het gebied van de gezondheidszorg te kunnen blijven voldoen. Helaas heeft dit niet kunnen voorkomen dat Huize Sint-Joseph in 2015 geleden werd gesloopt. 

Verhaal 13: Muzieknoten, kogels en draken

Alle kernen in de gemeente Maasgouw kennen een rijk en hecht verenigingsleven, dat vaak diepe wortels in de geschiedenis heeft. Met name de harmonieën, fanfares en de schutterijen springen eruit. Meest bekend zijn ongetwijfeld de ‘Bokken’ en de ‘Geiten’: de bijnamen van de twee befaamde Thornse harmonieën. Waar het lidmaatschap van een bepaalde vereniging ooit zorgde voor tweedeling in de gemeenschap, zorgt het tegenwoordig vooral voor sociale binding.

Ook belangrijk in Maasgouw zijn de schutterijen. Ooit waren schutterijen op lokaal niveau verantwoordelijk voor het handhaven van orde en veiligheid. Tegenwoordig zijn schutterijen in de eerste plaats gezelligheidsverenigingen met een sociale en religieuze functie. In Maasgouw zijn zeven schutterijen actief: 

  • St. Michaël & St. Ansfried uit Thorn; 
  • St. Michaël uit Brachterbeek;
  • St. Sebastianus uit Heel;
  • St. Joris uit Wessem; 
  • St. Sebastianusgilde uit Beegden;
  • schutterscompagnie St. Rochus uit Stevensweert;
  • schutterij en drumband St. Martinus uit Linne. 

Een laatste belangrijke component van het immateriële erfgoed in de gemeente Maasgouw is het draaksteken uit Heel, dat al sinds midden 19e eeuw plaatsvindt.